De grote dag

Een jaar lang hebben we geoefend, geoefend en nog eens geoefend. Werkwoordspelling, schrijfvaardigheid, woordenschat, begrijpend lezen, samenvatten; alles ter voorbereiding op het eindexamen. En vanmorgen om 9 uur was het zover. Gisteren heb ik als een huisarts nog spreekuur gehouden; ieder half uur een nieuwe patiënt om de puntjes op de i te zetten. Gisteravond al mijn achtendertig examenkandidaten nog gebeld om zeker te zijn dat ze op tijd zouden komen.

Vanmorgen half 9. De kantine is gevuld met nerveuze leerlingen. 'Juf, juf, hoe is de indeling van een brief ook al weer?' 'Wat moet ik doen als ik naar de wc moet?' 'En als mijn pen nou leeg is, en mijn zes reservepennen ook, wat dan?' Het is de enige dag in het jaar waarop álle leerlingen een pen bij zich hebben.

Tien voor 9. We dalen af naar de gymzaal. Tafels en stoelen staan in lange rijen opgesteld. Ieder zoekt zijn plaats. Vooral de meisjes zijn hypernerveus, zoeken bevestiging bij mij. Ik zeg dat het wel goed zal komen, we hebben er alles aan gedaan. De enveloppen gaan open, het werk wordt uitgedeeld en zo'n tweehonderd hoofden buigen zich over de examenopgaven. Je hoort wel eens zeggen dat kinderen lief zijn als ze slapen; ze zijn nog liever als ze examen aan het maken zijn. Ze werken of hun leven ervan afhangt, en dat doet het in feite ook.

Al snel daarna een schok: Ildem is er niet! Ik heb haar gisteren nog gesproken. Ze was vol vertrouwen en zei dat ze al om 8 uur op school zou zijn. Waar is ze? Zit ze vast in een bus met een lekke band? Ligt ze onder de tram? De examencoördinator gaat naar huis bellen. Een half uur later pas verschijnt ze. Ik kijk haar aan en ze barst in tranen uit. Ik neem haar mee naar buiten. Ze had de wekker gezet, maar hij is niet afgegaan. Ze is totaal in paniek. Ik eigenlijk ook, maar laat dat niet merken. Ik troost haar, ze moet toch aan het examen gaan beginnen. Een bekertje water, een zakdoek om de ergste tranen weg te vegen. Dit zal ze haar hele leven niet meer vergeten, maar dat weet ze nu nog niet.

Om 11 uur gaan de pennen neer. Het viel mee, geen grote verrassingen, het was te doen. Met rode konen verlaten mijn leerlingen het slagveld. Dat was één, de kop is eraf.