Het grote onbekende

De film Into the wild gezien. Het gaat over een jongen, hij is pas afgestudeerd, mooie cijfers, de toekomst ligt voor hem open. Maar hij wil geen auto, geen magnetron, geen eengezinswoning. Hij geeft het geld dat hij heeft weg, knipt zijn bankpas en identiteitsbewijs door en trekt te voet de wildernis in.

Hij loopt, hij lift hier en daar een stukje mee met een vrachtwagen en loopt dan weer verder. Tot hij uiteindelijk in Alaska belandt. Zijn ideaal: niets dan de ruige natuur om hem heen. Eindeloze bossen, rivieren, woeste luchten. De film geeft een mooi beeld van iemand die onversneden zijn droom achterna gaat.

Een spiegel wordt mij voorgehouden. Ook ik ben er ooit op uit getrokken. Eerst op reis waar ik andere culturen, andere werelden heb leren kennen. Later naar het klooster, waar ik vooral mezelf leerde kennen. Het één minstens zo avontuurlijk als het ander. Ik weet nog goed dat ik in die tijd, zo na mijn afstuderen, vaak heb stilgestaan bij de gedachte dat mijn hele leven open lag, dat alles mogelijk was. Fantastisch!

Onvermijdelijk kwamen daarna de keuzes, ik sloeg wegen in en sloot deuren achter me. Ik ben gelukkig met mijn leven nu. School is geweldig, ik hoor daar thuis. Ik heb het voorrecht door mijn boeken veel interessante, boeiende mensen te ontmoeten. Ik ben een gelukkig mens.

Maar ik voel dat ik moet oppassen. Wanneer alles wel prima is, wanneer alles loopt zoals je gepland hebt, dan wordt het leven een warm hol waar je lekker in kunt liggen. Comfortabel, veilig en overzichtelijk. Is dat hoe het moet zijn? Nee! Want waar zijn dan de vergezichten, de grotere en kleinere overwinningen op jezelf, en vooral: de buitenwereld. Laat ik toch niet ouder worden met een slinkend wereldbeeld. Blind voor de schoonheid én de nood die buiten mijn huis liggen. Laat ik toch altijd, ook al is het middenin de grote stad, op zoek blijven naar the wild.

Verhalen om uit te leven

Sinds kort ben ik niet alleen juf van vijftienjarigen, maar ook van volwassenen. Nou ja, het is meer dat we ons gezamenlijk buigen over een thema dat ik aandraag. Ik organiseer een cursus over verhalen.

Verhalen zijn interessante dingen. Voor zover bekend zijn wij, mensen, de enige soort op aarde die zich ermee bezighoudt. We verzinnen ze en vertellen ze door. De afgelopen paar duizend jaar schrijven we ze ook op. Sommige verhalen zijn in de bijbel terecht gekomen, andere rekenen we tot de mythologie. We kennen sprookjes en sagen, romans en toneelstukken, opera's en gedichten. Wat er ook verzonnen aan mag zijn, de thematiek is opvallend vaak hetzelfde, zo ontdekte ik toen ik me er afgelopen zomer in verdiepte.

De verhalen uit de bijbel ken ik het beste, maar toen ik me ging verdiepen in de Griekse mythen kwam ik keer op keer herkenbare thema's tegen: angst en hoop, vreugde en haat, jaloezie en strijd. Dezelfde vragen kwam ik steeds weer tegen: hoe ga je om met de onzekerheden van het leven, hoe maak je de juiste keuzes, waar komt het kwaad vandaan en waarom gaan de dingen niet zoals ik wil dat ze gaan? Hoe meer ik me erin verdiep, hoe meer ik ervan overtuigd raak, dat de mens tweeduizend jaar geleden wel andere kleren droeg dan wij, maar in de kern nauwelijks anders was. Het decor is ingrijpend veranderd, maar de spelers op het toneel - wijzelf - zijn dezelfde gebleven.

Ik vind het jammer dat in onze tijd deze oeroude verhalen en hun oeroude wijsheden vergeten raken. We hoeven ons niet uit te leveren aan opgeheven wijsvingertjes, maar een beetje inspiratie en goede raad kan nooit kwaad. Het gaat er niet om of het wel 'echt gebeurd' is zoals het er staat. Verhalen zijn geen journalistieke verslagen. Het gaat erom dat iemand iets heeft willen zeggen, duidelijk heeft willen maken.  En wat dat is, dat is vaak niet meteen duidelijk. Maar wie de moeite neemt, kan er veel uit peuteren voor zijn eigen leven, hier en nu, gratis en voor niks. Later meer over concrete voorbeelden...